شناخت مهمترین تجهیزات گلخانه صنعتی در صنعت گلخانه‌داری نوین، نقشی حیاتی در تامین امنیت غذایی و توسعه پایدار کشاورزی شما ایفا می‌کند. با افزایش تقاضا برای محصولات کشاورزی با کیفیت و خارج از فصل ( رشد سالانه ۱۶ درصدی )، گلخانه‌ها به عنوان بستری کارآمد برای تولید انبوه، بهینه‌سازی مصرف منابع و افزایش بهره‌وری، جایگاه ویژه‌ای یافته‌اند. لازمه موفقیت در این عرصه، شناخت دقیق و به‌کارگیری صحیح تجهیزات گلخانه صنعتی است. در این مقاله، ۷ مورد از مهمترین این تجهیزات را به تفصیل بررسی خواهیم کرد.
۱. سازه گلخانه
سازه گلخانه، مهمترین تجهیزات گلخانه صنعتی و اسکلت، چارچوب اصلی این واحد تولیدی است که وظیفه تحمل بار ناشی از وزن پوشش، تجهیزات، باد، برف و سایر عوامل محیطی را بر عهده دارد. انتخاب سازه مناسب، بر اساس شرایط اقلیمی منطقه، نوع محصول، ابعاد گلخانه و برنامه کاری شما، از اهمیت بسزایی برخوردار است.
جنس سازه
سازه‌های گلخانه از قوطی و لوله از جنس گالوانیزه با ضخامت ۲ تا ۴ میلی‌متر ساخته می‌شوند. گالوانیزاسیون، سازه را در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی مقاوم ساخته و طول عمر آن را افزایش می‌دهد.
انواع سازه
سازه گلخانه تونلی
این نوع سازه، به دلیل سادگی و قیمت مناسب (حدود ۳۰ درصد ارزان‌تر از سازه‌های قوسی)، برای گلخانه‌های کوچک و کشت‌های فصلی مناسب است. با این حال، استحکام کمتری نسبت به سایر انواع سازه‌ها دارد.
سازه گلخانه قوسی
سازه‌های قوسی، استحکام بیشتری نسبت به سازه‌های تونلی دارند و برای گلخانه‌های بزرگتر و کشت‌های دائمی مناسب‌تر هستند. این سازه‌ها، توزیع نور بهتری را نیز فراهم می‌کنند.
سازه گلخانه اسپانیایی
این نوع سازه، که طرفدار بیشتری دارد نوعی سازه گلخانه‌ای است که با طراحی خاص خود، امکان کنترل دقیق شرایط محیطی (دما، رطوبت، نور) را فراهم می‌کند. سازه‌های اسپانیایی، پیچ و مهره ای هستند و برای بیشتر کشت‌ها با ارزش افزوده بالا استفاده می‌شوند.
۲. پوشش گلخانه
پوشش گلخانه، از تجهیزات گلخانه صنعتی بوده که،نقش حیاتی در تنظیم شرایط محیطی داخل گلخانه، به ویژه دما، رطوبت و میزان نور ورودی دارد. انتخاب پوشش مناسب، بر اساس نوع محصول، شرایط اقلیمی و میزان بودجه، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
پلاستیک گلخانه
پلاستیک گلخانه، به دلیل قیمت مناسب و نصب آسان، از پرکاربردترین انواع پوشش گلخانه‌ای هستند ( بیش از ۷۵ درصد گلخانه‌ها ). این پلاستیک‌ها، در ضخامت‌ها و عرض‌های مختلف و با درصد UV متفاوت تولید می‌شوند.
ورق پلی‌کربنات
ورق پلی‌کربنات، نسبت به نایلون‌های گلخانه، از مقاومت و طول عمر بیشتری برخوردار هستند ( طول عمر مفید ۱۵ تا ۲۰ ساله). این ورق‌ها، عایق حرارتی بهتری نیز هستند و می‌توانند به کاهش مصرف انرژی کمک کنند ( کاهش ۲۰ درصدی هزینه‌های گرمایش ). همچنین، ورق‌های پلی‌کربنات، نور را به صورت یکنواخت‌تری پخش می‌کنند و از ایجاد سایه در داخل گلخانه جلوگیری می‌کنند. ورق پلی کربنات طلایی یکی از معروف‌ترین ورق‌های پلی‌کربنات با ضمانت، بیمه‌نامه و گارانتی ۱۰ ساله می‌باشد.
شیشه
شیشه، یکی دیگر از تجهیزات گلخانه صنعتی و یک نوع پوشش گلخانه‌ای است که از نظر عبور نور و عایق حرارتی، عملکرد بسیار خوبی دارد ( عبور نور ۹۰ درصدی ). با این حال، شیشه، گران‌قیمت و آسیب‌پذیر است و نیاز به سازه قوی‌تری دارد.
۳. سیستم گرمایشی
تامین دمای مناسب یکی از مهمترین تجهیزات گلخانه صنعتی در فصول سرد، برای رشد و نمو گیاهان، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. سیستم گرمایشی مناسب، بر اساس نوع محصول، شرایط اقلیمی و میزان هزینه، باید انتخاب شود.
بخاری‌های گلخانه‌ای
این بخاری‌ها، بیشتر با مشعل‌های گازی، و مشعل‌های گازوئیلی، گرمای مورد نیاز گلخانه را تامین می‌کنند. بخاری‌ها، در انواع مختلف تولید می‌شوند. بخاری اختصاصی گلخانه، بخاری ECO 250 با طراحی خاص، راندمان بالاتری دارند ( ۹۴ درصد راندمان حرارتی).
گرمایش از کف
در این سیستم، لوله‌های حاوی آب گرم، در زیر بستر کشت قرار می‌گیرند و گرمای مورد نیاز محیط گلخانه را برای رشد ایده‌آل گیاهان تامین می‌کنند. سیستم پا گرما، راندمان بالاتری نسبت به هیترها دارد و می‌تواند به کاهش مصرف انرژی کمک کند ( کاهش ۳۰ درصدی هزینه‌های گرمایش ). ولی در مقابل هزینه تجهیزات و راه‌اندازی اولیه آن بالا هست.
پمپ حرارتی
پمپ‌های حرارتی، با استفاده از انرژی تجدیدپذیر (هوا، آب یا خاک)، گرمای مورد نیاز گلخانه را تامین می‌کنند. پمپ‌های حرارتی می‌توانند چه در سیستم سرمایشی و چه در سیستم گرمایشی حرارت را انتقال دهند. این پمپ‌ها دوستدار محیط زیست هستند و می‌توانند به کاهش هزینه‌های انرژی کمک کنند ( کاهش ۴۰ درصدی هزینه‌های گرمایش ).
۴. سیستم سرمایشی
جلوگیری از افزایش دما در فصول گرم، برای جلوگیری از آسیب دیدن گیاهان، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. سیستم سرمایشی مناسب، یکی از تجهیزات گلخانه صنعتی در فصل گرم بوده که بر اساس نوع محصول، شرایط اقلیمی و هزینه‌ای که در طرح خود دارید، باید انتخاب شود.
فن و پد
سیستم فن و پد، با جذب آب در پدهای سلولزی در یک سمت گلخانه، هوای خنک را وارد گلخانه می‌کند و هوای گرم از طریق فن‌ها در سمت دیگر گلخانه، به بیرون از گلخانه خارج می‌شوند. این سیستم، برای مناطق گرم و خشک بسیار مناسب‌تر می‌باشد.( کاهش دما ۱۰ تا ۱۵ درجه سانتی‌گراد ).
سیستم مه‌پاش
سیستم مه‌پاش، با پاشیدن آب به صورت ذرات بسیار ریز و تشکیل مه در هوای داخل گلخانه، باعث خنک شدن گلخانه می‌شود. سیستم مه‌پاش، برای مناطقی با رطوبت نسبی پایین مناسب است ( مصرف آب کمتر، کارایی بالاتر ).
کولرهای صنعتی
کولرهای صنعتی، با داشتن پوشال های سلولزی و استفاده از سیکل تبرید، هوای خنک را وارد گلخانه می‌کنند. این کولرها، نسبت به سیستم فن و پد، راندمان بالاتری دارند و می‌توان گفت برای مناطق گرم و مرطوب مناسب‌تر هستند. ( مصرف انرژی بالاتر ).
۵. سیستم تهویه مطبوع
سیستم تهویه، نقش مهمی در تنظیم دما، رطوبت و میزان دی‌اکسید کربن در داخل گلخانه دارد. تهویه مناسب، در تجهیزات گلخانه صنعتی از شیوع بیماری‌ها و آفات جلوگیری می‌کند و به بهبود کیفیت محصولات کمک زیادی می‌کند.
فن‌های تهویه ( اگزاست )
فن تهویه، با خارج کردن هوای گرم و مرطوب از گلخانه و ورود هوای تازه، به بهبود کیفیت هوا داخل گلخانه کمک می‌کند ( تعویض هوا تا ۲۰ بار در ساعت ).
دریچه‌های تهویه
دریچه‌های تهویه، در سقف و بدنه سازه گلخانه امکان ورود و خروج هوا را به صورت طبیعی فراهم می‌کنند.
۶. سیستم آبیاری
آبیاری مناسب، در زمان و مقدار مناسب، نقش مهمی در رشد و نمو گیاهان دارد. استفاده از سیستم‌های آبیاری مدرن، به کاهش مصرف آب و افزایش بهره‌وری کمک می‌کند.
آبیاری قطره‌ای
تجهیزات آبیاری قطره‌ای، آب را به صورت قطره‌ای و در نزدیکی ریشه گیاهان می‌رساند. این روش، باعث کاهش هدررفت آب و جلوگیری از شیوع بیماری‌های قارچی می‌شود ( کاهش مصرف آب تا ۴۰ درصد ).
آبیاری زیرسطحی
آبیاری زیرسطحی، آب را در زیر سطح خاک و در نزدیکی ریشه گیاهان می‌رساند. این روش، باعث کاهش تبخیر آب و جلوگیری از رشد علف‌های هرز می‌شود.
۷. سیستم کنترل اقلیم
سیستم کنترل اقلیم، با استفاده از سنسورها و نرم‌افزارهای هوشمند، شرایط محیطی داخل گلخانه (دما، رطوبت، نور، دی‌اکسید کربن) را به صورت خودکار تنظیم می‌کند. این سیستم، باید به خوبی اجرا شود تا دیگر تجهيزات گلخانه صنعتی خود را بخوبی نشان دهند و کاهش هزینه‌های انرژی، افزایش بهره‌وری و بهبود کیفیت محصولات را به خوبی حس کنید.
نتیجه‌گیری
انتخاب و به‌کارگیری صحیح تجهیزات گلخانه صنعتی، کلید موفقیت در صنعت گلخانه‌داری نوین است. با شناخت دقیق این تجهیزات و استفاده بهینه از آنها، می‌توان به تولید محصولات کشاورزی با کیفیت، افزایش بهره‌وری و توسعه پایدار کشاورزی کمک کرد. آرکا تجارت، با ارائه صفر تا صد تجهیزات گلخانه‌ای با کیفیت و خدمات مشاوره تخصصی، همراه شما در این مسیر خواهد بود.
نکته پایانی
سرمایه‌گذاری در تجهیزات گلخانه صنعتی، یک سرمایه‌گذاری بلندمدت است که بازدهی قابل توجهی را به همراه خواهد داشت ( بازگشت سرمایه در کمتر از ۳ سال ). با این حال، قبل از هرگونه اقدامی، توصیه می‌شود که با متخصصان این حوزه مشورت کرده و یک برنامه‌ریزی دقیق و جامع انجام دهید.
